Sürət Qutusunun gecikməsinin 5 Səbəbi
Avtomobil sürərkən sürət qutusunun gecikməsi sürücülər üçün həm təhlükəli, həm də narahatedici bir problemdir. Bu hal ötürmələrin dəyişməsi zamanı yaranan boşluq, sürətdə ləngimə və ya titrəmə kimi əlamətlərlə özünü göstərə bilər. Avtomatik sürət qutusu olan nəqliyyat vasitələrində bu problem daha çox diqqət çəkir, çünki ötürmələr elektron və hidravlik sistemlərlə idarə olunur. Problemin kökü bəzən mexaniki nasazlıqlar, bəzən isə yağlama sistemi və ya elektron idarəetmə modulu ilə bağlı olur. Sürət qutusunun gecikməsi vaxtında aradan qaldırılmasa, bu, daha ciddi nasazlıqlara və bahalı təmirlərə gətirib çıxara bilər. Ona görə də sürücü olaraq bu vəziyyətin səbəblərini bilmək avtomobilinizin uzunömürlü və təhlükəsiz işləməsi üçün vacibdir. Aşağıda sürət qutusunun gecikməsinə səbəb olan 5 əsas faktor haqqında ətraflı məlumat verilir.
Aşağı və ya çirkli sürət qutusu yağı
Sürət qutusunun gecikməsinin səbəblərindən biri aşağı və ya çirkli sürət qutusu yağı istifadəsidir. Yağlar sürət qutusu hissələrinin sürtünməsini azaldır və ötürmələrin hamar dəyişməsini təmin edir. Əgər yağ səviyyəsi aşağıdırsa, hidravlik təzyiq azalır və ötürmə dəyişməsi gecikir. Çirkli və köhnəlmiş yağ isə hissələr arasında düzgün yağlama yaratmır və nəticədə sürət qutusu mexanizmləri ləng işləyir. Yağın rəngi qara və yanıq qoxulu olduqda bu, dəyişdirmə vaxtının gəldiyinin göstəricisidir. Avtomatik transmissiya yağı (ATF) müntəzəm olaraq yoxlanmalı və istehsalçı tövsiyəsinə uyğun dəyişdirilməlidir. Əks halda, hidravlik klapanlar və ötürmə mexanizmləri zədələnə bilər. Yağ səviyyəsinin az olması həmçinin ötürmə zamanı sarsıntılara və güc itkisinə səbəb olur. Sadə bir yağ dəyişikliyi ilə bu problemin qarşısını almaq mümkündür.
Aşınmış sürət qutusu debriyajları və bantları
Sürət qutusunun gecikməsinin səbəblərindən biri aşınmış debriyajlar və bantlardır. Avtomatik sürət qutusunda ötürmələrin dəyişməsini təmin edən əsas mexanizmlərdən biri debriyaj disklər və bantlardır. Zamanla bu hissələr sürtünmə nəticəsində aşınır və ötürmələr arasında keçid yavaşlayır. Debriyaj materialı nazildikdə, hidravlik təzyiq ötürməni sürətli bağlaya bilmir. Bu hal ötürmənin sürüşməsinə və güc itkisinə gətirib çıxarır. Yükdaşıma, aqressiv sürüş və lazımi texniki baxımın edilməməsi aşınma prosesini sürətləndirir. Əgər debriyajlar tamamilə sıradan çıxarsa, sürət qutusu ümumiyyətlə ötürmə dəyişməyə bilər. Texniki baxım zamanı bu hissələrin vəziyyəti yoxlanmalı və lazım gəldikdə dəyişdirilməlidir. Müasir avtomatik transmissiyalarda bu hissələrin dəyişdirilməsi mürəkkəb və bahalı ola bilər. Buna görə də profilaktik baxım böyük əhəmiyyət daşıyır.
Nasaz sürət qutusu solenoidləri
Sürət qutusunun gecikməsinin səbəblərindən biri nasaz solenoidlərdir. Solenoidlər avtomatik transmissiyada hidravlik mayenin axınını idarə edən elektron klapanlardır. Bu hissələr sürət dəyişməsini kompüterdən gələn siqnallara uyğun olaraq idarə edir. Solenoid nasaz olduqda, ötürmələrin dəyişməsi üçün lazım olan təzyiq vaxtında təmin edilmir. Bu da ötürmələr arasında ləngimə və bəzən kobud keçidlər yaradır. Solenoidlərin nasazlığı adətən Check Engine işığının yanması ilə müşahidə olunur. Problemin səbəbi elektrik naqillərindəki qırılma, korroziya və ya mexaniki tıxanma ola bilər. Diaqnostika zamanı OBD-II skaneri ilə səhv kodları oxumaqla bu nasazlıq asanlıqla müəyyən edilə bilər. Solenoidlər təmir oluna və ya yenisi ilə əvəz edilə bilər. Müntəzəm yağ dəyişikliyi bu hissələrin daha uzun müddət problemsiz işləməsinə kömək edir.
Elektron idarəetmə modulunun (TCM) nasazlığı
Sürət qutusunun gecikməsinin səbəblərindən biri elektron idarəetmə modulunun nasazlığıdır. TCM (Transmission Control Module) avtomatik sürət qutusunun bütün əməliyyatlarını idarə edən əsas elektron beynidir. Bu modul sensorlardan aldığı məlumatlara əsasən, hansı ötürmənin hansı anda dəyişəcəyinə qərar verir. Əgər TCM nasazdırsa, ötürmələr ya çox gec, ya da yanlış zamanda dəyişə bilər. Sistem proqram xətaları, elektrik naqil problemləri və ya rütubət bu nasazlığın əsas səbəbləri ola bilər. TCM problemi bəzən proqram yenilənməsi ilə aradan qaldırıla bilər, amma bəzi hallarda tamamilə dəyişdirilməlidir. Modul nasaz olduqda avtomobil limp mode rejiminə keçə bilər ki, bu da yalnız müəyyən ötürmədə hərəkət etməyə imkan verir. Bu vəziyyət sürət qutusu komponentlərinə əlavə yük yaradır. Beləliklə, TCM-nin düzgün işləməsi, transmissiyanın uzunömürlülüyü üçün mühüm rol oynayır.
Mexaniki zədələr və aşınmalar
Sürət qutusunun gecikməsinin səbəblərindən biri mexaniki zədələr və aşınmalardır. Sürət qutusu içərisindəki dişlilər, rulmanlar və digər mexaniki hissələr uzunmüddətli istifadə və ağır iş rejimində aşına bilər. Bu zədələnmələr ötürmələrin dəyişmə vaxtına və səmərəliliyinə birbaşa təsir göstərir. Quraşdırma səhvləri, qəza nəticəsində yaranan zədələr və düzgün olmayan texniki baxım da mexaniki problemlərə səbəb ola bilər. Mexaniki aşınma çox vaxt titrəmə, səs-küy və yağ sızması ilə müşayiət olunur. Bu tip problemlərin həlli adətən sürət qutusunun sökülməsi və zədələnmiş hissələrin dəyişdirilməsi ilə mümkün olur. Mexaniki hissələrdəki nasazlıqlar vaxtında aradan qaldırılmazsa, bütün transmissiya sıradan çıxa bilər. Buna görə də profilaktik texniki baxım mühüm əhəmiyyət daşıyır.