Şaravoy nədir ?
Avtomobilin asqı və sükan sistemində ən vacib hissələrdən biri şaravoy hesab olunur. Bu detal təkərlərin yolla düzgün təmasda qalmasına və sürücünün sükanı rahat idarə etməsinə kömək edir. Şaravoy olmadan avtomobilin stabil hərəkəti mümkün olmazdı və yol təhlükəsizliyi ciddi şəkildə risk altında qalardı. Kiçik ölçüsünə baxmayaraq, onun funksiyası avtomobilin ümumi idarəetməsində böyük əhəmiyyət daşıyır. Zamanla şaravoy aşınır və müxtəlif nasazlıq əlamətləri ilə özünü büruzə verir. Məsələn, sükan boşluğunun artması və ya təkərlərdən gələn səslər şaravoyun dəyişdirilməli olduğunun göstəricisidir. Bu hissənin vaxtında yenilənməməsi həm təhlükəsizliyi, həm də digər avtomobil detallarının ömrünü mənfi təsir edə bilər. Buna görə də sürücülər şaravoyun vəziyyətini mütəmadi olaraq yoxlamalıdır.
Şaravoyun avtomobildəki əsas vəzifəsi nədir?
Şaravoyun avtomobildəki əsas vəzifəsi sükan və asqı sistemini bir-birinə bağlayaraq təkərlərin sabit hərəkətini təmin etməkdir. Bu detal top birləşməsi kimi işləyir və təkərlərin həm fırlanmasına, həm də yuxarı-aşağı istiqamətdə hərəkətinə imkan yaradır. Şaravoy olmasa, avtomobilin təkərləri sərbəst hərəkət edə bilməz və bu da idarəetməni mümkünsüz edər. Onun ən vacib funksiyalarından biri sükanın çevikliyini artırmaq və sürücünün manevrlərini dəqiq ötürməkdir. Hərəkət zamanı təkərlər daim müxtəlif yüklərə məruz qalır və şaravoy bu yükləri tarazlayaraq avtomobilin sabitliyini qoruyur. Şaravoy həmçinin yol sarsıntılarını asqı sisteminə ötürərək sürüş rahatlığı yaradır. Bu hissə olmadan avtomobilin asqı sistemi bütövlükdə düzgün işləməz və təhlükəsizlik ciddi şəkildə azalardı. Şaravoyun funksiyası sayəsində həm kəskin dönüşlər, həm də düz xətlə hərəkət zamanı təkərlər düzgün istiqamətdə qalır. Bu detal xüsusilə yüksək sürətdə hərəkət zamanı avtomobilin yol tutumunu sabit saxlayır. Şaravoy həm də digər hissələrin vaxtından əvvəl aşınmasının qarşısını alır, çünki yükü bərabər paylayır. Avtomobilin dinamikası və yol ilə təması birbaşa bu hissənin sağlamlığı ilə bağlıdır. Nasaz və aşınmış şaravoy təkərlərin düzgün bucaq altında fırlanmasına mane olur və nəticədə təhlükəli vəziyyət yaradır. Ona görə də şaravoyun avtomobildəki rolu həm idarəetmə, həm də təhlükəsizlik baxımından əvəzolunmazdır. Onun hər bir hərəkəti avtomobilin rahat, sabit və təhlükəsiz idarə olunmasına xidmət edir. Nəticə etibarilə, şaravoy avtomobilin ən kiçik, amma ən vacib hissələrindən biri hesab olunur.
Şaravoyun quruluşu və iş prinsipi
Şaravoy quruluş etibarilə top birləşməsinə bənzəyən, hərəkətliliyi təmin edən xüsusi mexaniki detaldır. Onun əsas hissələri korpus, top formalı başlıq, polad sapa bənzər ox və qoruyucu rezin örtükdən ibarətdir. Top formalı başlıq xüsusi yuva içində yerləşir və yağlanmış vəziyyətdə sərbəst hərəkət edə bilir. Bu quruluş sayəsində təkərlər həm sağa-sola dönür, həm də yuxarı-aşağı istiqamətdə sərbəst hərəkət edir. Rezin örtük şaravoyu kirdən, tozdan və nəmli mühitdən qoruyaraq onun uzunömürlülüyünü təmin edir. İçəridə yerləşən yağlanma mexanizmi sürtünməni minimuma endirir və hərəkətin yumşaq olmasına şərait yaradır. Şaravoyun işləmə prinsipi sadədir: sükan hərəkəti ötürüldükdə top başlıq oxu ilə birlikdə təkərlərin dönməsinə imkan verir. Eyni zamanda asqı sistemi yolda yaranan sarsıntıları qəbul etdikdə, şaravoy elastik hərəkəti ilə bu təsirləri kompensasiya edir. Bu mexanizm avtomobilin yol tutumunu artırır və idarəetməni sabit saxlayır. Şaravoyun düzgün işləməsi sürücünün manevr etməsini asanlaşdırır və təhlükəsizliyi artırır. Əgər rezin örtük zədələnsə və yağ xaricə çıxa bilsə, şaravoy sürətlə yeyilməyə başlayır. Bu isə həm idarəetməni çətinləşdirir, həm də digər asqı hissələrinin sıradan çıxmasına səbəb olur. Şaravoyun konstruksiyası sadə görünsə də, onun texniki əhəmiyyəti olduqca böyükdür. Bu detala mütəmadi texniki qulluq göstərildikdə, o, uzun illər problemsiz işləyə bilir. Nəticədə, şaravoyun həm quruluşu, həm də iş prinsipi avtomobilin sabit və təhlükəsiz hərəkətində həlledici rol oynayır.
Şaravoyun nasazlıq əlamətləri hansılardır?
Avtomobilin təhlükəsiz və sabit hərəkətini təmin edən şaravoy zamanla aşına və ya zədələnə bilər. Onun nasazlığı ilk mərhələdə xırda əlamətlərlə özünü göstərsə də, vaxtında müdaxilə olunmazsa ciddi fəsadlara səbəb olur. Şaravoyun sıradan çıxması sükan idarəsini çətinləşdirir və yol təhlükəsizliyini risk altına salır. Buna görə də sürücülər hər hansı şübhəli səs və ya idarəetmədə problem hiss etdikdə bu hissəni yoxlatmalıdır. Aşağıda şaravoyun ən çox rast gəlinən nasazlıq əlamətlərini görə bilərsiniz:
Sükan idarəsində boşluq – Şaravoy aşındıqda sükan hərəkəti ilə təkərlərin reaksiyası arasında gecikmə yaranır. Bu isə sürücünün manevrləri dəqiq etməsini çətinləşdirir.
Təkərlərdən gələn taqqıltı və səs-küy – Xüsusilə döngələrdə və çuxurlardan keçərkən güclü səs eşidilirsə, bu, şaravoyun boşaldığının göstəricisidir.
Avtomobilin düz xətdə sabit qalmaması – Şaravoy zədələnəndə təkərlər düzgün istiqamətdə dönmədiyinə görə maşın yol tutumunu itirir və sola-sağa dartınır.
Təkərlərin qeyri-bərabər aşınması – Nasaz şaravoy təkərlərin düzgün bucaq altında hərəkətinə mane olur, nəticədə protektor bir tərəfdən daha tez yeyilir.
Sükanın titrəməsi – Yüksək sürətdə hərəkət zamanı sükanın əsə-əsə olması çox vaxt boşalmış və ya sıradan çıxmış şaravoyla bağlıdır.
Əyləc zamanı avtomobilin istiqamətinin pozulması – Şaravoy nasaz olduqda əyləc zamanı maşın düz xətdə dayanmaq əvəzinə bir tərəfə çəkilir.
Səs-küyün artırılması ilə müşayiət olunan sükan çevrilmələri – Sükanda sərtlik və çevrilmələr zamanı əlavə səs eşidilməsi də nasazlıq əlamətidir.
Şaravoyun vaxtında dəyişdirilməsinin niyə əhəmiyyətlidir?
Şaravoyun vaxtında dəyişdirilməsi avtomobilin təhlükəsizliyi üçün ən vacib tədbirlərdən biridir. Nasaz şaravoy sükan idarəsini zəiflədir və qəfil nasazlıq zamanı sürücünü çətin vəziyyətdə qoya bilər. Vaxtında dəyişdirilməyən şaravoy digər asqı elementlərinə, xüsusilə amortizator, qollar və təkərlərə əlavə yük salaraq onların da tez sıradan çıxmasına səbəb olur. Bu da sürücüyə əlavə xərclər yaradır və texniki problemlərin artmasına gətirib çıxarır. Şaravoy dəyişdirilmədikdə avtomobilin sabitliyi azalır və yol tutumu zəifləyir. Bu vəziyyət xüsusilə yüksək sürət zamanı qəza riskini xeyli artırır. Həmçinin, nasaz şaravoy təkərlərin qeyri-bərabər aşınmasına səbəb olur və nəticədə yeni təkərlərin daha tez alınmasına ehtiyac yaranır. Sürücülərin çoxu bu əlamətləri vaxtında görməzlikdən gəlir, lakin nəticədə daha ciddi problemlərlə üzləşirlər. Şaravoyun vaxtında dəyişdirilməsi həmçinin yanacaq sərfiyyatına da müsbət təsir edir, çünki düzgün işləyən asqı sistemi daha az müqavimət yaradır. Bu hissənin sağlam olması avtomobilin hərəkətini daha yumşaq və komfortlu edir. Yolun çuxurlu və kələ-kötür hissələrində şaravoyun möhkəmliyi sükan idarəsini daha etibarlı saxlayır. Əgər bu detal vaxtında yenilənməzsə, qəfil qırılma sürücünü tamamilə idarəetməsiz qoya bilər. Bu isə təkcə avtomobilin deyil, həm də sərnişinlərin həyatını riskə atır. Nəticə olaraq, şaravoyun vaxtında dəyişdirilməsi həm təhlükəsizlik, həm qənaət, həm də avtomobilin uzunömürlülüyü üçün zəruri hesab olunur.
Şaravoy seçərkən nələrə diqqət etmək lazımdır?
Şaravoy seçimi avtomobilin təhlükəsizliyi və uzunömürlü istifadəsi baxımından olduqca mühüm addımdır. İlk növbədə, avtomobilin markasına və modelinə tam uyğun gələn şaravoy seçilməlidir, çünki ölçü və quruluş fərqləri səhv seçimə səbəb ola bilər. Orijinal ehtiyat hissələri həmişə daha etibarlı olur və istehsalçı standartlarına cavab verdiyi üçün uzun müddət problemsiz işləyir. Yan sənaye məhsulları isə ucuz qiymətə təklif olunsa da, keyfiyyət baxımından orijinal qədər dayanıqlı olmaya bilər. Şaravoy seçərkən onun istehsalçısına və brend etibarlılığına diqqət yetirmək lazımdır. Həmçinin, məhsulun sertifikatlaşdırılmış olması və zəmanətlə satılması sürücüyə əlavə güvən verir. Qoruyucu rezin örtüyün möhkəmliyi və material keyfiyyəti də önəmli meyarlardandır, çünki bu hissə toz, palçıq və suyun daxil olmasının qarşısını alır. Keyfiyyətsiz şaravoy tez bir zamanda boşalır və əlavə xərclərə səbəb olur. Seçim zamanı həmçinin şaravoyun quraşdırma rahatlığı və uyğunluq dərəcəsi də nəzərə alınmalıdır. Bazarda saxta məhsullar da olduğundan, alış-veriş etibarlı mağazalardan və ya rəsmi distribyutorlardan edilməlidir. Şaravoyun qiyməti də seçimdə rol oynayır, lakin ən ucuz variant təhlükəsizlik baxımından riskli ola bilər. Daha uzunmüddətli istifadə üçün orta və ya yüksək keyfiyyətli modellərə üstünlük vermək məsləhətdir. Sürücülər alış zamanı həmçinin satıcının təqdim etdiyi zəmanət müddətini də nəzərə almalıdırlar. Unutmaq olmaz ki, düzgün seçilməmiş şaravoy yalnız avtomobilin idarəetməsinə deyil, eyni zamanda sürüş təhlükəsizliyinə də ciddi təsir göstərə bilər.
Şaravoyun texniki baxımı və ömrünü uzatma yolları nələrdir?
Şaravoyun uzunömürlü olması üçün ona mütəmadi texniki baxım göstərmək vacibdir. İlk növbədə, qoruyucu rezin örtüyün zədələnməməsinə diqqət yetirilməlidir, çünki bu hissə sıradan çıxarsa, toz və su daxil olaraq şaravoyu tez bir zamanda yeyə bilər. Şaravoyun üzərindəki yağlama sistemi həmişə işlək vəziyyətdə saxlanmalı və lazım olduqda yenilənməlidir. Texniki baxış zamanı ustalar şaravoyda boşluq, səs və ya sərtlik olub-olmadığını mütləq yoxlamalıdırlar. Əgər ən kiçik boşluq belə aşkar olunarsa, dərhal dəyişdirilməsi daha təhlükəsiz sayılır. Avtomobil çətin yol şəraitində və ya çox çuxurlu yollarda istifadə olunursa, şaravoy daha tez köhnəlir, buna görə də daha tez-tez yoxlama tələb olunur. Təkərlərin düzgün balanslanması və vaxtında rotasiya olunması da şaravoyun ömrünü uzadan mühüm amillərdəndir. Sükan sistemində qeyri-adi titrəmə və ya taqqıltı müşahidə edildikdə, şaravoyun vəziyyəti dərhal diaqnostika edilməlidir. Həmçinin, avtomobili həddindən artıq yükləmək şaravoya əlavə təzyiq göstərir və onun tez sıradan çıxmasına səbəb olur. Orijinal və keyfiyyətli şaravoy istifadə etmək də uzunömürlülük baxımından vacibdir. Sürücülər texniki xidmət cədvəlinə əməl etməklə bu detalın ömrünü xeyli artırmış olurlar. Qışda və çətin hava şəraitində avtomobil istifadə olunarkən daha diqqətli yanaşmaq lazımdır. Yol şəraitinə uyğun təkərlərdən istifadə edilməsi də şaravoya düşən yükün azalmasına kömək edir. Nəticə etibarilə, şaravoya göstərilən düzgün qulluq həm təhlükəsizliyi təmin edir, həm də digər asqı hissələrinin ömrünü uzadır.
